Bamboe is erg duurzaam, correct gebruik, behandeling en onderhoud kunnen er voor zorgen dat bamboe zeer lang meegaat. Er bestaan immers bamboe constructies van meer dan 200 jaar oud. Maar het is van belang dat de eindgebruiker juist geïnformeerd is om optimaal te kunnen genieten van de bamboe producten.
Wat is Bamboe?
Bamboe behoort tot de familie van de grassoorten. Bamboe verschilt anatomisch en morfologisch gezien enorm van bomen. Een bamboe plant heeft een stam, takken en bladeren, maar daar houdt de vergelijking met bomen op. Bamboe is hol, heeft geen schors of jaarringen en wordt ook niet dikker in diameter naarmate de stam ouder wordt.
Bamboestammen groeien gemiddeld 25 cm per dag, en bereiken hun maximale hoogte in amper 6 - 7 maanden tijd (sommige tropische bamboe soorten worden tot 30 - 45 meter hoog).
Na 3 - 5 jaar in het veld zijn bamboestammen volwassen en worden ze geoogst, waarna er nieuwe bamboescheuten ontstaan. Omdat bamboe zo snel groeit en niet opnieuw hoeft aangeplant te worden na de oogst, wordt bamboe omschreven als een zeer duurzaam materiaal.
Is Bamboe Duurzaam?
Bamboe bezit geen natuurlijke, toxische stoffen die helpen tegen biologische afbraak, zoals sommige houtsoorten dat wel hebben (bijvoorbeeld teak). De natuurlijke duurzaamheid van niet-geïmpregneerde bamboe stammen is daarom voor de meeste soorten minder dan 2 jaar, en onder ideale omstandigheden 4 - 7 jaar (zonder blootstelling aan regen of zon). Het verduurzamen (impregneren) van bamboestokken is dus essentieel om de levensduur drastisch te verlengen.
De grote hoeveelheden zetmeel aanwezig in bamboe maakt het materiaal zeer aantrekkelijk voor schimmels, termieten en kevers. Die kunnen veel schade veroorzaken tijdens het drogen, de opslag en later gebruik. Bamboes bevatten ook kleine hoeveelheden wassen, harsen en tannines, maar geen van deze zijn toxisch genoeg om de natuurlijke duurzaamheid te verhogen.
Omdat de natuurlijke duurzaamheid van bamboestokken laag is, is het noodzakelijk de bamboestokken meteen na het oogsten te impregneren. Hiervoor wordt meestal een mengsel van mineralen gebruikt, zoals borax en boorzuur, om onze Bamboe Palen mee te behandelen.
Zodra de bamboe vezels zijn ontdaan van de natuurlijke suikers en de vezels zijn geïmpregneerd met zouten, zijn ze immuun geworden tegen insecten wat de levensduur van de bamboe stammen meteen enorm verhoogt tot 50 jaar en meer. Dit is wel onder voorwaarde dat ze niet worden gebruikt in direct contact met zon, regen of grond.
Om bamboe stokken op een duurzame manier te kunnen gebruiken voor buitentoepassingen is er echter extra onderhoud vereist door de eindgebruiker. Dit wordt besproken in het laatste deel van dit artikel.
Waarom Scheurt Bamboe?
Een belangrijke eigenschap van bamboe is de manier waarop het materiaal reageert bij grote temperatuur- of vochtigheidsverschillen. Hierbij kunnen bamboe palen namelijk scheuren of barsten. Om te begrijpen waarom bamboe scheurt moeten we even kijken naar de anatomie.
1. Anatomie van Bamboe
Bamboe is een anisotroop materiaal, dit wil zeggen dat de eigenschappen in de lengterichting totaal verschillend zijn dan die in de dwarsrichting. In de lengterichting bestaat bamboe uit cellulosevezels die sterk en stijf zijn. In de dwarsrichting bestaat bamboe vooral uit lignine dat zacht en bros is. Daarom is bamboe een eenzijdig versterkt composiet met relatief weinig tangentiële capaciteit.
Ook is het krimppercentage van de knoop vier maal hoger dan het krimppercentage van het internodium (het holle stengel gedeelte tussen twee knopen). Dit kan het gevolg zijn van een grotere hoeveelheid versterkte vezels, die gebruikelijk zijn in de internodia maar minder in de knopen.
Vanwege de verschillen in anatomische structuur en dichtheid, is er een grote variatie in tangentiale krimp vanaf het binnenste (10%) tot aan het buitenste deel (15%) van de halmwand. De tangentiale krimp is dus hoger in de buitenste delen van de wand dan in de binnendelen, wat kan leiden tot barsten.
2. Evenwichtsvochtgehalte van Bamboe
Bamboe is een hygroscopisch materiaal wat betekent dat het vocht uit zijn omgeving zal opnemen en afgeven tot er een evenwicht is bereikt. Het vochtigheidsgehalte varieert dus naargelang de eigenschappen van de omringende lucht.
Water wordt vastgehouden in bamboe op twee manieren: vrij water dat wordt vastgehouden in de celholten, en gebonden water dat wordt vastgehouden in de celwanden zelf. Het vochtgehalte van de halmwand is hoger in het binnenste gedeelte dan in het buitenste gedeelte. De knooppunten hebben lagere waarden dan de internodia. Deze verschillen kunnen oplopen tot 25%.
Tijdens het drogen verliest bamboe vrij water totdat het vochtgehalte ongeveer 15% is. De bamboe zal krimpen als het resterende water wordt verdreven, maar de bamboe kan na het drogen weer zwellen wanneer vocht wordt herwonnen uit de relatieve vochtigheid van de omringende lucht.
Bamboe zal dus krimpen en zwellen met veranderingen in de relatieve vochtigheid. Scheuren en barsten kunnen dan optreden als gevolg van spanningen veroorzaakt door plotselinge droging en directe blootstelling aan de zon.
Waarom Vergrijst Bamboe?
Net zoals alle houtproducten die voor buitentoepassingen worden gebruikt, gaat bamboe op termijn verweren / vergrijzen.
Verwering van blootgestelde bamboe treedt op als gevolg van de interactie tussen verschillende klimaatomstandigheden, zoals schommelingen van temperatuur en relatieve vochtigheid.
Herhaald drogen en bevochtigen van blootgestelde bamboe leidt tot minuscule barstjes in het oppervlak van de bamboe. UV-stralen zorgen op hun beurt voor de afbraak van de celluloselaag. Tenslotte hebben wind en stofdeeltjes een zandstralend effect op het bamboe oppervlak. De combinatie van al deze factoren zorgt ervoor dat bamboe gaat verweren.
Hoe Bamboe Onderhouden voor Buitengebruik?
Alvorens bamboe te beschermen tegen het vergrijzen en scheuren is het van belang enkele vuistregels in acht te nemen in verband met het installeren van bamboe materialen:
1. Vermijd contact met de grond
Om rotten te voorkomen, is het belangrijk ervoor te zorgen dat bamboe niet in direct contact met de grond staat. Zorg ervoor dat een Bamboe Schutting minimaal 2 cm van de grond staat. Het ingraven van bamboe palen is niet aanbevolen, tenzij ze goed worden ingesmeerd met Bamboo Ground Protector.
2. Maakt geen gebruik van spijkers
Door de anatomische structuur van de bamboe vezels die allemaal in dezelfde lengterichting lopen, zal het spijkeren van bamboe leiden tot scheuren. Schroeven kan wel mits er eerst voorgeboord wordt.
3. Installeren met de nodige zorg
Hardhandig omgaan met bamboe door het tegen de grond te laten vallen, er met een hamer tegen te slaan en dergelijke kan scheuren veroorzaken. Bamboe moet dus met de nodige zorg behandeld en geïnstalleerd worden, liefst door ervaren installateurs.
Beschermen van Bamboe Schuttingen
Om het vergrijzen van bamboe te vermijden dient u meteen bij het installeren 2 lagen Bamboo Protector aanbrengen (dit helpt in hoge mate ook tegen het scheuren van bamboe).
Een bamboe beits moet van hoge kwaliteit zijn met een grote weerstand tegen vocht en ultraviolette straling. Zulke beits of lak bevat waterafstotend conserveermiddel zoals was, paraffine of hars, en een bindmiddel die de verwering, krimp en zwelling minimaliseert. Bamboo Protector is een beits die we speciaal hebben ontwikkeld voor het beschermen van uw bamboe materialen.
Bamboe Protector moet aangebracht worden op het bamboe oppervlak, maar ook op de knopen aan de bovenzijde van een bamboescherm. Hierdoor creëer je een afdichting waardoor de bamboevezels geen vocht kunnen absorberen en waardoor de verhouding en snelheid van vochtuitwisseling vermindert.
Voor optimale bescherming dien je jaarlijks of tweejaarlijks Bamboo Protector aan te brengen (afhankelijk van de klimaatomstandigheden). Hierdoor garandeer je de levensduur van je bamboe producten. Mits goed onderhoud en de juiste installatie, kan de levensduur van een bamboe schutting gemiddeld 15 - 20 jaar zijn.
Donkere Aanslag
In de herfst wordt alles wat buiten staat wat vochtig en grauw. Dit is ook het geval bij bamboe, zelfs indien je de bamboe hebt behandeld met Bamboo Booster of Bamboo Protector blijft die kans aanwezig. Deze natuurlijke eigenschap is niet te vermijden, en net zoals de rest van de tuin heeft bamboe in het voorjaar een schoonmaakbeurt nodig.
Maak de bamboe schoon met een hogedrukreiniger. Bij veel aanslag kun je eerst de schermen inspuiten met Bamboo Cleaner waarna je deze grondig schoon spuit met water. Na de schoonmaakbeurt zal de bamboo er al meteen veel beter uitzien. Bij gele (naturel) bamboe zullen er wat donkere oranje-achtige plekken te zien zijn. Deze donkere plekken komen door vocht en drogen vanzelf op als de temperatuur stijgt of het zonnetje erop schijnt. Eenmaal de bamboe goed droog is kun je op een mooie dag een nieuwe laag Bamboo Booster of Bamboo Protector aanbrengen.
Indien je een bamboe schutting hebt die reeds vergrijsd is, dan kan je die ook restaureren. Maak daarvoor eerst de bamboe schoon met Bamboo Cleaner, om het vervolgens af te spuiten met de tuinslang of hogedrukreiniger. Zodra het schoon is, laat je het drogen, om er daarna Bamboo Protector op aan te brengen.
Meer informatie omtrent onze speciale Bamboe Onderhoudsproducten kan je vinden bij de omschrijving van elk product.
