Misschien ken je die verhalen van de Reuzen Aronskelk? Deze plant bloeit maar zelden, net als de agaveplant. Die bloeit namelijk pas aan het einde van zijn leven en dat kan wel veertig jaar duren! Dit soort bloeiprocessen trekt altijd erg veel bezoekers bij botanische tuinen. In de bamboe heb je ook zo'n fenomeen. Men noemt dat Gregarious Flowering' waar afhankelijk van het soort soms pas om de 100 jaar bloei plaatsvindt. Hier staat de lokale bevolking echter niet om te springen.
Gregarious Flowering, een zeldzaam fenomeen onder planten. Dit betekent dat de planten maar eens in de zoveel jaar gezamenlijk gaan bloeien. Om de hoeveel jaar dit is, is afhankelijk van de bamboesoort. Het kan variëren van 30 tot wel 130 jaar. Bij Gregarious Flowering gaat het hele bamboebos in bloei. Maar niet alleen het bos, alle bamboe van dat specifieke type bamboe gaat overal ter wereld tegelijk bloeien. Het zit genetisch geprogrammeerd in de bamboe.
Er groeien eerst bloemen aan de bamboe. Deze bloemen maken vervolgens plaats voor de vrucht, ofwel 'bamboo rice' genoemd. Dit alles doet de bamboe met zo veel toewijding dat het hele bos sterft. Alle energie gaat naar het produceren van vruchten en zaden. Wanneer het klaar is ligt de hele bodem er dusdanig mee bedekt dat er een vers nieuw bos kan gaan groeien. Dit proces gaat natuurlijk niet over een nacht en kan wel een paar jaar duren.
Waarom dit gebeurt is nog altijd onbekend. Er zijn verschillende theorieën, maar geen theorie is met zekerheid bevestigd. Er zijn speculaties dat dit te maken heeft met ongedierte die de vruchten eten, als er zo veel jaar tussen zit zouden deze uitsterven. Aannemelijker is dat het bedoeld is om extra ruimte te bieden voor de nieuwe aangroei.
Het bloeien van zo'n bos heeft vele gevolgen voor de lokale bevolking. Doordat het bos afsterft missen zij namelijk vitale bouwmaterialen. Waar ze normaal bamboe konden kappen voor de bouw, mist daar nu een heel bos. Het duurt ongeveer 6 jaar voordat deze weer klaar is om gekapt te worden. Het heeft dus grote economische gevolgen.
Op ecologisch vlak heeft het drie grote gevolgen. Daarvoor gaan we eerst 8000 jaar terug in de tijd. Het domesticeren van kippen. De moderne kip stamt af van de 'red jungle fowl', lokaal ook wel bekend als 'bamboo fowl'. Dit zijn wilde dieren die in het bos leven. Bij zo'n evenement van gregarious flowering komt er dus een overvloed aan voedsel vrij. Als gevolg gaan deze massaal voortplanten en leggen ze vele eieren. Dit heeft geleid tot het houden van kippen en selectief fokken. Zo kwam er een begin aan de kip zoals wij hem vandaag de dag kennen.
Het bloeien van de bamboe roept ook insecten op zich af. Zo zijn er verhalen van miljoenen schildwantsen die opkomen met de bloei van de bamboe. Deze insecten kruipen in elk kiertje of gat. Ze bijten niet, doen verder niks, maar het is een ware plaag als ze met duizenden tegelijk komen. Een gefrituurde schildwants wordt als delicatesse gezien, dus voor sommigen is het als een geschenk uit de hemel.
Een van de grootste veranderingen gebeurt in de lokale rattenpopulatie. Zij hebben een eindeloze voorraad voedsel wanneer alle verse zaden en vruchten de bodem bedekken. Als gevolg hiervan kan de populatie vertienvoudigen. De ratten eten dan alles wat ze kunnen vinden aan zaden en vruchten en wanneer deze op zijn beginnen ze aan de rijstvelden van de lokale bevolking. Het is dan dus zaak van hen om de populatie uit te roeien voordat het te laat is. In 2009 kwam er een documentaire, "Rat Attack' van Nova, die dit verband onderzocht.
Deze rattenplaag is niet te verwarren met de zogeheten 'bamboo rat'. Dit diersoort heeft weliswaar de naam rat, maar lijkt eerder op een grote cavia met groottes van gemiddeld 30 centimeter lang. De bamboe rat leeft in bamboebossen en wordt door de lokale bevolking gezien als een delicatesse. Deze knaagdieren zijn dus niet verantwoordelijk voor de overlast van hun kleinerenaamgenoten.
Er zijn genoeg bamboesoorten die nooit zullen bloeien. Daarbij zijn er ook soorten die gewoon sporadisch bloeien. Er zijn meer dan 1600 soorten bamboe en slechts een paar daarvan doen aan gregarious bloeien. Onder de commerciële bamboe zit in principe geen bamboe die gregarious bloeit. Dit is natuurlijk fijn voor een stabiele bevoorrading, maar het is bovenal goed dat 'onze' bamboe niet de ecologische en economische risico's geeft voor de lokale bevolking. Je hoeft je dus geen zorgen te maken over je bamboeproducten thuis, deze zijn juist heel goed voor de lokale bevolking en flora en fauna van het gebied waar het vandaan komt. Meer daarover kun je lezen in deze blog.
